علی بن حسن زواره ای
علی بن حسن زواره‌ای از دانشمندان به نام قرن دهم هجری است که در عهد شاه اسماعیل صفوی و فرزندش شاه طهماسب می‌زیست. غالب ارباب تحقیق، مقام علمی زواره‌ای را ستوده‌اند و وی را از دانشمندان نامی قرن دهم هجری یاد کرده‌اند. وی پس از اتمام تحصیلات مقدماتی در زادگاه خود به اصفهان و کاشان رفته و پس از تلمذ نزد اساتید حوزه علمیه این دو شهر، برای تکمیل تحصیلات خود رهسپار هرات گردیده است.
اساتید و شاگردان
وی از شاگردان محقق کرکی و سید غیاث‌الدین جمشید زواری و سید امیر عبدالوهاب بن علی حسینی استرآبادی می‌باشد؛ که هر سه شخص از مشاهیر آغاز عهد صفوی بشمار می‌آیند.
طبق آنچه روضات از ریاض نقل می‌کند، او فاضل، عالم، مفسر، فقیه و محدث معروف است و از بزرگان شاگردان سید غیاث‌الدین جمشید زوارى مفسر و شیخ علی بن عبدالعالى است و در تصانیف خویش به تصوف مایل است و از کتاب لوامع او چنان استفاده می‌شود که از سید امیر عبدالوهاب حسینی استرآبادى روایت دارد و مولى فتح‌الله کاشانى صاحب تفسیر منهج الصادقین و غیر آن شاگرد او بوده است.
آثار و تألیفات
با به قدرت رسیدن شاه طهماسب صفوی و علاقه وافر وی در نشر و تقویت مذهب شیعه، زواره‌ای به دستور این پادشاه در مقابل کتب معروف اهل سنت به ترجمه و تألیف کتب شیعی اهتمام می‌ورزد. از این رو بیشتر آثار او ترجمه کتب علمای قبل است:
- ترجمة الخواص (تفسیر فارسى معروف به تفسیر زوارى)؛
- شرح نهج البلاغة به زبان فارسى، معروف به روضة الأبرار؛
- ترجمه کشف الغمة، به نام المناقب؛
- ترجمه مکارم الأخلاق، به نام مکارم الکرام؛
- ترجمه عدة الداعی ابن فهد، به نام مفتاح النجاح؛
- ترجمه احتجاج طبرسی، کشف الاحتجاج؛
- ترجمه وسیلة النجاة؛
- ترجمه اعتقادات شیخ صدوق؛
- کتاب مجمع الهدى؛
- کتاب تحفة الدعوات، در اعمال سال؛
- کتاب لوامع الأنوار إلى معرفة الأئمة الأطهار، به فارسى؛
- ترجمه تفسیر امام حسن عسکرى(ع)؛
- رساله مرآت الصفا به فارسى؛
- چهل حدیث، ترجمه «الأربعون» اثر شهید اول؛
- ترجمه فارسی آداب السفر، از تألیفات سید بن طاووس؛
- ترجمه فارسی مناقب ابن شهرآشوب؛
- ترجمة الجعفریة، ترجمه فارسی کتاب جعفریه؛
- طراوة اللطائف فی ترجمة کتاب الطرائف (کتاب الطرائف فی مذاهب الطوائف، اثر سید علی بن طاووس حلی در موضوع امامت و احتجاج با اهل سنت است)؛
- حلیة الموحدین (ترجمه کتاب روضة الواعظین منسوب به ابوالمفاخر محمد بن نعمان شیبانی، معروف به شیخ مفید است)؛
- خلاصة الروضة (خلاصه روضة الشهداء، تألیف حسین بن علی کاشفی است)؛
- عمدة المطالب (ترجمه فارسی کتاب مناقب یا مطالب السئول، تألیف کمال‌الدین محمد بن طلحه شافعی است)؛
- نشر الأمان فی الأمصار و الأوطان (ترجمه کتاب أمان الأخطار، تألیف سید رضی‌الدین علی بن طاووس است).
پانویس
- ↑ زوارى به فتح زاء نسبت است به زواره و چند جاى به این نام است: یکی از آنها دهی است نزدیک اردستان و دیگری قصبه‌ای معروف از نواحی اصفهان، میان اصفهان و یزد.
- ↑ مؤذنی، علی‌محمد؛ شکرایی، محمد، ص۲۵
- ↑ همان، ص۲۶
- ↑ ر.ک: شعرانی، ابوالحسن، مقدمه ص۱۵-۱۳ و مؤذنی، علی‌محمد؛ شکرایی، محمد، ص۳۰ تا ۳۲
- ↑ ر.ک: مؤذنی، علی‌محمد؛ شکرایی، محمد، ص۳۱ و ۳۲
منابع مقاله
- شعرانی، ابوالحسن، مقدمه کتاب کشف الغمة فی معرفة الأئمة (ترجمه زواری)، انتشارات اسلامیه، تهران، چاپ سوم، ۱۳۸۲ش.
- مؤذنی، علی‌محمد؛ شکرایی، محمد، «معرفی ترجمه و شرح نهج البلاغة اثر علی بن حسن زواره‌ای (مفسر قرن دهم هجری) همراه با شرح حال و دیگر آثار نویسنده»، مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، زمستان ۱۳۸۴، شماره ۱۷۶.
منبع
ویکی نور